Transformatörler, yaygın kullanımı ile trafolar; şebeke gerilimini, tesislerimize uygun gerilime uyarlamaya yarayan cihazlardır.
Her ne kadar %95 üzerinde verimle çalışsalar da, yüklenme ve sıcaklık nedeniyle verim kayıplarının önüne geçmek adına, yüklenme yüzdelerinin anlık takibi, periyodik bakım ve uygun işletme senaryoları hesaplanarak çalıştırılmaları, önemli miktarda enerji verimliliği sağlayabilir.
Yukarıda trafo yüklenme yüzdesini sürekli hesapladığımız ve %20 limit değerinin altına düştüğünde bilgi veren Trafo Enerji analizi modülümüzden bir görüntü yer almaktadır. Trafolar kapasitelerine yakın güçlerde çalıştıkça verimlilikleri artan makinalardır. Bu nedenle tesis projelendirilirken doğru seçim yapılması çok kritik ekipmanların başında gelmelidir. Tesisininiz enerji talebini doğru hesaplayıp, trafo seçim yaparken çok dikkatli olmamız, verimlilik açısından çok önemlidir.
Örneğin, tesisinizin maksimum enerji tüketimi 250 kVA iken, ilerde belki ihtiyaç olur diye büyük bir şeçim yaparak 1600 kVA’lık bir Trafonuz aldıysanız, ciddi enerji kaybına neden olabilirsiniz. Çok büyük trafo seçmek yerine daha düşük güçte 2 trafo seçmek hem enerji verimliliği açısından hem de olası arıza durumlarında yedekli olacağından iş sürekliliği açısından fayda sağlayabilir. Farklı güç ve yüklenme yüzdesi örnekleri için enerji analizleri yapılması önerilir.
Transformatörler, elektrik enerjisinin iletiminde ve dağıtımında kullanılan
önemli cihazlardır ve enerji verimliliği sağlamak için önemlidir.
Enerji verimliliğini artırmak için şu faktörlere dikkat etmek önemlidir:
1. Yüksek Kaliteli Malzeme Kullanımı: Transformatörün çekirdeği ve sarım telleri gibi ana malzemelerin kalitesi, enerji verimliliğini etkiler. Düşük kayıplı çekirdek malzemeleri ve yüksek iletkanlıkta sarım telleri kullanarak enerji kayıpları azaltılabilir.
2. Doğru Boyutlandırma: Transformatörün doğru boyutlandırılması, enerji verimliliğini artırır. Aşırı boyutlu bir transformatör, düşük yüklerde daha fazla kayba neden olabilir. Tam yükte çalışacak şekilde boyutlandırılmış bir transformatör, daha verimli çalışır.
3. Düşük Kayıplı Tasarım: Transformatörlerin tasarımında düşük kayıp prensipleri kullanılmalıdır. Bu, manyetik akıyı optimize etmek, düşük akım kayıplarını ve demir kayıplarını azaltmak anlamına gelir.
4. Yük Denkleme: Transformatörler, nominal güçlerinin altında çalıştığında daha düşük verimliliğe sahip olabilir. Optimum verimlilik için transformatörün nominal gücünün yaklaşık %30 ila %70'i arasında bir yükte çalışması önerilir.
5. Düzenli Bakım: Transformatörlerin düzenli bakımı ve izleme, enerji verimliliğini artırmada önemlidir. Yalıtımın kontrolü, sızıntı akılarının kontrolü ve soğutma sistemlerinin düzgün çalışması gibi bakım faaliyetleri önemlidir.
6. Yüksek Verimli Soğutma Sistemleri: Transformatörlerde kullanılan soğutma sistemleri, enerji verimliliğini etkiler. Hava soğutmalı veya sıvı soğutmalı transformatörler, verimli soğutma sağlamak için tasarlanmalıdır.
7. Yeni Teknolojilere Yatırım: Daha yeni teknolojilere yatırım yapmak, enerji verimliliğini artırabilir. Örneğin, enerji verimliliği daha yüksek olan sıvı izolasyonlu transformatörler, geleneksel yağ izolasyonlu transformatörlere göre daha iyi performans gösterebilir.
8. Düşük Kayıp İzolasyon Malzemeleri: Transformatörlerde kullanılan izolasyon malzemelerinin düşük kayıp özelliklerine sahip olması önemlidir. Bu, enerji kayıplarını azaltabilir.
Transformatörlerin enerji verimliliği, elektrik iletim ve dağıtım sistemlerinin genel verimliliği için kritik bir faktördür. Bu nedenle enerji sektöründeki profesyoneller, transformatörlerin tasarım, bakım ve kullanımını enerji verimliliğini maksimize etmek için sürekli olarak göz önünde bulundurmalıdır.